منطقه آزاد بانه و مریوان در 2 روایت - مجله نماشو

به گفته معاون استاندار، موضوع منطقه آزاد مریوان و بانه برای چندمین بار متوالی است که مطرح شده و تمام مراحل آن در دولت و مجلس طی شده و در کمیسیون مجلس در حال آنالیز است. به نظر می رسد عزم دولت در ایجاد مناطق آزاد تجاری جدید در کشور جزم است؛ احتیاجی که شاید استان کردستان بیش از سایر نقاط، آن را احساس می نماید و این مهم با برطرف ایرادات قبلی این پروژه بزرگ و البته همراهی مجلس قابل تحقق خواهد بود.

نقش بی بدیل مناطق آزاد تجاری در تسهیل توسعه مالی به عنوان حلقه پیونددهنده بی واسطه کشور با اقتصاد جهانی یکی از عوامل اصلی و بسیار موثر در توسعه و رشد مالی ایران است، چراکه این مناطق به مثابه نقشه راهی با رویکرد منحصر به فرد ویژه مالی در پیشبرد اقتصاد کلان کشور و تحقق اهداف سند چشم انداز در افق 1404 نقش ایفا خواهند کرد و تجلیگاه توسعه بخش های خصوصی و غیردولتی در عرصه های های بالادستی و بنیادی اقتصاد برای جلوگیری از بزرگ شدن دولت به منظور اعمال و تداوم سیاست های ابلاغی اصل 44 قانون اساسی خواهند بود.

نباید فراموش کرد که مدیریت اقتصاد کشور به وسیله رونق صادرات غیرنفتی منجر به سوق دادن درآمدهای نفتی به سمت پروژه های عمرانی، زیرساختی و همچنین به سوی صندوق توسعه ملی می گردد تا از این طریق، این درآمد صرف سرمایه گذاری های سودآور گردد؛ این مهم در قالب مناطق آزاد تجاری با ظرفیت صادرات ایجاد می گردد، اما فقدان هویت بخشی به این مناطق و همچنین جهت گیری صحیح، عملا این هدف را مسکوت گذاشته است.

• مزیت های مرزی

مدیرعامل یک شرکت بازرگانی در بانه در این باره می گوید: یکی از ویژگی های اساسی در تبدیل شدن شهرستان ها به منطقه آزاد، مرزی بودن آنهاست که هر دو شهر بانه و مریوان این ویژگی را دارند. شهرستان بانه در حوزه ایجاد ظرفیت های تجاری و زیرساخت های آن و همچنین مریوان به دلیل وجود مرز رسمی باشماق به عنوان یک شاهرگ ورود و خروج کالا در مقیاس کشوری در کنار جاذبه های گردشگری، بستری مناسب برای تحقق اهداف برنامه استقرار منطقه آزاد تجاری در 2 حوزه مریوان و بانه با مدیریتی واحد است.

کریم سعیدپناه با اشاره به نقشه پیشنهادی منطقه آزاد بانه و مریوان و شبهات پیش آمده می افزاید: منطقه آزاد بانه و مریوان کوچک ترین منطقه آزاد در کشور خواهد بود؛ چیزی در حدود 8 هزار هکتار (مساحت عرصه) که تقریبا یک سوم آن در بانه (3 درصد مساحت کل شهرستان) و مابقی در مریوان خواهد بود. این در حالی است که مساحت منطقه آزاد ماکو بالای 500 هزار هکتار است. همچنین بر اساس شرایط کمیسیون مالی مجلس، نقشه پیشنهادی محدوده منطقه آزاد نباید شامل هیچ کدام از مناطق جمعیتی باشد؛ به عبارتی دیگر نه شهر بانه و مریوان و نه هیچ کدام از روستاهای این شهرستان ها نباید در محدوده طرح قرار گیرند. این نابرابری ها در شرایطی است که شهرهای آبادان، خرمشهر، ماکو، اروند و... داخل محدوده منطقه آزاد هستند.

عضو هیات رئیسه اتاق بازرگانی کردستان اظهار می نماید: منفصل بودن محدوده های پیشنهادی بانه و مریوان مشکلاتی را در مدیریت این مناطق و امکان انتقال کالا به وجود خواهد آورد و ممکن است موجب اختلافات بین مسئولان و اهالی 2 شهرستان گردد، چراکه توسعه عادلانه و متوازن این 2 شهرستان در قالب یک طرح تا حد زیادی دور از واقعیت است. همچنین بحث واگذاری زمین که تا زمان تصویب طرح جامع فقط 15 درصد آن اجرا می گردد، عملا روند احداث تسهیلات و خدمات را با وقفه ای 2 ساله روبرو نموده است. در عین حال ممکن است رانت های اطلاعاتی هم در این زمینه اتفاق بیفتد و باعث شکل گیری مافیای مالی و زمین داران گردد.

سعیدپناه عنوان می نماید: فراهم نشدن زیرساخت های لازم برای ایجاد منطقه آزاد که همیشه مورد ایراد مخالفان طرح بوده و جزو پیش شرط های کمیسیون مالی هم است، تا وقتی نمایندگان استان در مجلس نتوانند اعتبارات لازم را جذب نمایند، به عنوان بزرگ ترین چالش در آینده، مانع تحقق اهداف منطقه آزاد خواهد بود. سال ها طول خواهد کشید که فراهم شدن درصدی از زیرساخت هایی مانند شبکه های حمل ونقل و راه های ارتباطی، فرودگاه، انبارداری، مراکز ترخیص کالا، مراکز دانشگاهی و تحقیقاتی، کارخانه ها و امور بیمه و بانکداری پیشرفته، مراکز خدماتی و اقامتی و... جنبه اجرایی به خود بگیرد.

• عقیم ماندن پروژه مناطق آزاد تورم و افزایش قیمت ها

کارشناس ارشد مدیریت استراتژیک با اشاره به این که در مناطق آزاد کشورمان اهداف گوناگونی همچون سرمایه گذاری و افزایش درآمد عمومی، ایجاد اشتغال سالم و مولد و تنظیم بازار کار و کالا مشخص شده است، می گوید: در کردستان مشکل اساسی ما در طرح ها، نبود زیرساخت ها به شمار می رود و در این رابطه، راه و جاده 2 مورد از مولفه های اصلی در سرعت دهی به ایجاد منطقه آزاد هستند.

پیمان اسراری می افزاید: در کنار آن بحث احداث فرودگاه در بانه و مریوان و تکمیل فرودگاه سقز بسیار مهم است. همچنین مولفه دیگر، شکل گیری بازار در این 2 شهر برای استفاده از شرایط منطقه آزاد است. وی ادامه می دهد: اگر نتوانیم زیرساخت های مورد احتیاج منطقه آزاد تجاری را آماده کنیم و این مساله تنها در قالب طرح بماند و قابلیت اجرایی نگیرد، آثار تورمی بالایی در اقتصاد، به ویژه در افزایش نرخ زمین و مستغلات، مسکن و اجاره بهای مغازه ها خواهد داشت.

مدیر عامل شرکت حمل و نقل بین المللی خلیج فارس در کردستان می گوید: تردیدی وجود ندارد که ایجاد این منطقه آزاد تجاری به لحاظ روانی، یک شرایط تورمی را ایجاد می نماید و فضای عرضه و تقاضا در حوزه زمین دچار مشکل خواهد شد، ضمن آن که هم اکنون در اقتصاد مرزی به طور میانگین 50 هزار نفر از این طریق امرارمعاش می نمایند، بنابراین اجرای ناصحیح پروژه منطقه آزاد، محل ارتزاق آنها را با مشکل روبرو خواهد نمود.

اسراری با بیان این نکته که ضعف مدیریتی در کنار عدم نظارت لازم بر آن منجر به دوری مناطق آزاد از رسالت اصلی خود خواهد شد، اظهار می نماید: عدم اجرای کامل قانون، چگونگی اداره مناطق آزاد از جمله ماده 27 قانون در کنار نگاه بخشی و تعلل تصمیمات بعضی مدیران ذی ربط و همچنین فراهم نبودن زیرساخت های لازم، منجر به دفع سرمایه گذار و راکد ماندن فعالیت های تجاری در این مناطق خواهد شد. وی بی توجهی به مزیت های سرمایه گذاری در مناطق آزاد را عاملی در خالی گذاشتن عرصه برای رقبای کشورهای همسایه در بازارهای خارجی می داند و تصریح می نماید: این امر علاوه بر عدم توفیق در اهداف از پیش مشخص شده، منجر به کاهش درآمدهای عمومی کشور به وسیله درآمد ناشی از عوارض گمرکی و مالیاتی خواهد شد.

• قابلیت هایی که باید مد نظر باشد

مدیر عامل شرکت حمل و نقل بین المللی خلیج فارس در کردستان، داشتن 278 کیلومتر مرز مشترک با عراق، برخورداری از گمرک های بین المللی باشماق، سیف سقز و سیرانبند بانه، امنیت حاکم در منطقه، لزوم کاهش بیکاری افسارگسیخته در کردستان و اتمام پروژه فرودگاه سقز و جاده مریوان- سنندج و همچنین ظرفیت های کشاورزی، گردشگری، توریست درمانی و ظرفیت های صنعتی در کنار ریشه های مشترک فرهنگی، زبانی، اجتماعی و تاریخی با اقلیم کردستان را از جمله قابلیت هایی می داند که می تواند به عنوان پارامترهایی در راستای فعالیت منطقه آزاد تجاری در کردستان مورد عنایت قرار گیرد.

• دولت همچنان پیگیر ایجاد منطقه آزاد است

معاون هماهنگی امور مالی استاندار کردستان با اشاره به این که راه اندازی منطقه آزاد تجاری صنعتی بانه و مریوان نقش زیادی در توسعه کردستان دارد، می گوید: بسیاری از کشورهای همسایه ما به وسیله راه اندازی و ایجاد مناطق آزاد به توسعه و شکوفایی رسیده اند. حسین فیروزی با تاکید بر آثار مثبت ایجاد منطقه آزاد تجاری بانه و مریوان بر اقتصاد استان تصریح می نماید: منطقه آزاد تجاری می تواند در جذب سرمایه خارجی، جذب و انتقال تکنولوژی و در نهایت ایجاد فرصت های اشتغال نقش بسزایی داشته باشد.

وی ادامه می دهد: شاخص های توسعه در کردستان به دلایل مختلف پایین است و شیوه های عادی و معمول در سیاست مالی جوابگوی وضعیت نامطلوب مالی در این استان نخواهد بود و برطرف آن به جهشی مالی احتیاج دارد که توسعه منطقه را سرعت بخشد. معاون هماهنگی امور مالی استاندار کردستان عنوان می نماید: ایجاد منطقه آزاد تجاری در بانه و مریوان یکی از راهکارهایی است که در توسعه این منطقه و رشد مالی آن موثر خواهد بود.

این مسئول با یادآوری مخالفت مجلس نهم با تصویب لایحه دولت در مورد ایجاد مناطق آزاد جدید در کشور از جمله در کردستان، ابراز امیدواری می نماید که با تصویب لایحه در مرکز پژوهش های مجلس دهم این احتیاج و مطالبه تحقق بخشد. فیروزی تصریح می نماید: فاز اول منطقه ویژه بانه با 35 هکتار نهایی شده و آماده واگذاری به سرمایه گذار برای راه اندازی کار و فعالیت است. در مریوان نیز به دنبال احیای موضوع منطقه ویژه و منطقه آزاد هستیم تا زمینه جذب سرمایه گذار فراهم گردد.

• نمایندگان کردستان؛ حامی سرسخت ایجاد منطقه آزاد

نماینده سقز و بانه در مجلس با بیان این که زیرساخت های شهرستان های بانه و مریوان برای ایجاد و راه اندازی منطقه آزاد مناسب است، می گوید: نمایندگان مردم کردستان در مجلس آماده هرگونه تعامل با دولت برای تسریع در انجام این مهم هستند. محسن بیگلری با اشاره به این که ایجاد مناطق آزاد تجاری- صنعتی یکی از مناسب ترین راهکارها برای جذب سرمایه گذاران خارجی، رونق صادرات و در نتیجه ایجاد اشتغال پایدار است، می افزاید: یکی از اقداماتی که دولت دوازدهم در این زمینه انجام داده تصویب افزایش تعداد مناطق آزاد تجاری در کشور است.

نماینده سقز و بانه در مجلس شورای اسلامی اظهار می نماید: یکی از اقدامات اساسی که دولت دوازدهم میخواهد در راستای یاری به اقتصاد کردستان به انجام برساند، راه اندازی منطقه آزاد تجاری- صنعتی بانه و مریوان است. وی ایجاد منطقه آزاد را یکی از مهم ترین خواسته های مردم کردستان عنوان و اظهار می نماید: سال 94 تعدادی مناطق آزاد تجاری به تصویب شورای عالی مناطق آزاد رسیده بود؛ اما این لایحه 2 بار در مجلس مطرح شد که متاسفانه از سوی مجلس نهم رد شد.

این نماینده مجلس دهم عنوان می نماید: خوشبختانه دولت دوازدهم بر ایجاد این منطقه در کردستان مُصر است، به طوری که اواخر خرداد امسال موضوع افزایش مناطق آزاد تجاری و ویژه مالی مجددا در هیات دولت مطرح و تصویب شد که به زودی با قید دوفوریت به مجلس شورای اسلامی ارسال خواهد شد. بیگلری با بیان این که مجمع نمایندگان استان کردستان با قاطعیت حامی ایجاد منطقه آزاد تجاری- صنعتی در مریوان و بانه است، می گوید: بدون شک لایحه دولت که در آن قرار است 7 منطقه آزاد تجاری جدید و 12 منطقه ویژه مالی به مجموعه مناطق آزاد و ویژه کشور اضافه گردد، مورد حمایت مجلس دهم قرار می گیرد.

وی زیرساخت های 2 شهرستان بانه و مریوان برای ایجاد و راه اندازی منطقه آزاد را نیز نسبتا مناسب عنوان و تصریح می نماید: نمایندگان کردستان در مجلس آماده هرگونه تعامل با دولتمردان برای تسریع در انجام این مهم هستند؛ چراکه راه اندازی این منطقه اکنون به یک مطالبه عمومی در کردستان تبدیل شده است. نماینده سقز و بانه در مجلس ادامه می دهد: بدون شک منطقه آزاد تجاری- صنعتی بانه و مریوان به یکی از بهترین مناطق آزاد کشور بدل خواهد شد؛ چراکه استان کردستان علاوه بر داشتن ظرفیت های تخصصی این حوزه از طبیعت بکر و جاذبه های بی بدیل زیست محیطی نیز برخوردار است که این امر در رونق هرچه بیشتر منطقه تجاری- صنعتی بانه و مریوان بسیار تاثیرگذار است.